De dingen doen zoals we ze altijd doen, het is lastig om er vanaf te stappen. Maar als we een significante verandering teweeg willen brengen, op welk gebied dan ook, zullen we toch moeten.
Vrijwel iedereen is ervan doordrongen dat “het anders moet”. De wereld verandert en wij willen toekomstbestendig zijn, of zelfs de toekomst vormgeven. Maar hoe? Dat lijkt de grote vraag te zijn.
Organisaties proberen op allerlei manieren stappen te nemen, te innoveren, maar vaak komt het alsmaar niet goed van de grond. Er wordt veel gediscussieerd en gespeculeerd en men richt zich vooral op hun eigen stukje van het “grote geheel” waar ze vertrouwd mee zijn. Echter, blijven harken in de eigen tuin zal zelden of nooit leiden tot baanbrekende successen op het gebied van innovatie of transitie. Over de schutting kijken en met de buurman in een gezamenlijke tuin aan de slag gaan wél.
Learning Communities
De wereld verandert zo snel dat iedereen zich voortdurend moet aanpassen. De tijd dat je gedurende de eerste fase van je leven naar school ging en de rest van de tijd gewoon ging werken is definitief voorbij. Digitalisering, artificiële intelligentie, robotisering en andere transities van oude (bekende) naar nieuwe (onbekende) werkwijzen hebben een gigantische impact op het werk en om op die veranderingen te kunnen inspelen is het belangrijk dat je flexibel bent, je kunt aanpassen en bereid bent te blijven leren.
Het sleutelwoord in het trotseren van deze veranderingen is “samenwerking”. Met name de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is belangrijk, die ervoor zorgt dat studenten straks de arbeidsmarkt betreden met de juiste voorbereiding. Niet alleen om het werk goed uit te kunnen voeren, maar ook om het werk te innoveren voor een betere toekomst. Om innovatie een extra boost te geven is samenwerking met (lokale) overheden essentieel. Dit biedt de kans om elkaars beoogde doelen en richtlijnen te (helpen) behalen, elkaar aan te vullen en obstakels voor elkaar weg te nemen. Dit alles terwijl je continu van elkaar leert en erachter komt wat je aan elkaar hebt in het streven naar een mooie toekomst.
Zo een samenwerking noem je een learning community. Onderwijs, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en lokale overheden werken dusdanig met elkaar samen dat leren en werken volledig verweven zijn met elkaar. Deze learning communities zijn de belangrijkste stap in het bewerkstelligen van innovatie in de bredere maatschappij. We kijken dan verder dan onze eigen organisaties en het harken in een individuele tuin. Het netwerk kan sneller schakelen, gaat makkelijker met uitdagingen om, kan laagdrempelig met innovatie aan de slag, heeft korte lijntjes met elkaar en werkt dus efficiënt samen. Steden en regio’s die dit concept succesvol weten uit te rollen zijn straks spekkoper omdat mensen en bedrijven zich daar zullen willen vestigen.
Het is echter niet vanzelfsprekend dat verschillende (soorten) partijen op die manier met elkaar samenwerken. Het verlaten van de bekende, gebaande paden is heel wat. En zelfs als je met elkaar uitspreekt te gaan samenwerken is het ingewikkeld om tot concrete resultaten te komen. Ga je elk kwartaal met elkaar overleggen of vergaderen? Organiseer je eens in de zoveel tijd een lezing? Volgens ons zit de kunst in het zetten van een aantal overzichtelijke, afgebakende stappen die tot uitkomsten zullen leiden waar mensen maar al te graag meer van willen.
Hackathon: De eerste stap naar samenwerking
Er zijn veel manieren om in praktische contexten samen te komen als learning community-in-de-maak. Denk aan Field Labs (of andere soorten labs) en innovatieve leer-werkprojecten. Een mooi voorbeeld: Studenten van de bouwopleiding die in opdracht en onder begeleiding van een bouwbedrijf een innovatieve bouwmethode in de praktijk brengen, ondersteund door de lokale overheid.
Een ander goed voorbeeld van een praktische leercontext is een Hackathon. Een Hackathon is een meerdaagse bijeenkomst, vaak 1 tot 3 dagen, waarin een groot aantal mensen met verschillende achtergronden zich in teamverband buigt over een (onderdeel van) een ingewikkeld probleem (wicked problem).
Wat men vaak denkt, is dat Hackathons alleen betrekking hebben op ICT of techniek. Het concept en de bijbehorende methodieken zijn echter net zo goed toe te passen op ieder ander thema. Denk bijvoorbeeld aan verduurzaming en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Ook vragen als: Hoe zouden we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, die meer willen dan naar een reguliere dagopvang gaan, kunnen faciliteren?
Tijdens de Hackathon wordt er onderzoek gedaan, geïnterviewd, gebrainstormd en worden er concrete eerste stappen gezet naar praktische oplossingen. In dit proces hebben deelnemers toegang tot handige tools, bronnen en andere middelen die hen daarbij helpen. Bovendien zijn er altijd coaches aanwezig voor de innovatieteams, die speciaal getraind zijn om het Design Thinking proces te ondersteunen. Dit alles gebeurt grotendeels in één grote ruimte, waardoor het mogelijk is om met elkaar in gesprek te gaan en ideeën uit te wisselen.
Deze vorm van samenwerken biedt een laagdrempelige kans om kennis, ervaring en perspectieven van verschillende partijen te bundelen in een praktische context. Je gaat geen langdurige verplichting met elkaar aan, maar je komt samen in een snelkookpan om inspirerende ideeën en prototypes uit te werken voor jullie gezamenlijke uitdaging. Vanaf hier kan men verder met hun samenwerking om de ideeën een realiteit te maken.
Ingrediënten succesvolle Hackathon
Een succesvolle Hackathon bestaat uit een aantal ingrediënten:
GRONDIGE VOORBEREIDING:
Deze bestaat uit het formuleren van het wicked problem en het selecteren en verbinden van de juiste partijen. Het is dan van belang om alle belanghebbende partijen bij elkaar te brengen en ieders unieke perspectief te benutten.
VERSCHILLENDE MENSEN:
Maak combinaties die niet zo voor de hand liggen: Denk aan medewerkers van één of meer bedrijven, studenten van één of meer scholen van diverse opleidingen en zelfs hun docenten.
“WICKED PROBLEM”:
Een wicked problem is een complexe uitdaging waar veel belangen bij komen kijken en waarvoor niet één perfecte oplossing is. Het probleem wordt duidelijk gevoeld en het is niet direct duidelijk wanneer het probleem als “opgelost” kan worden beschouwd. Zorg tijdens de voorbereiding dat de uitdaging gepast geformuleerd is voor de deelnemers!
GEZAMENLIJK BELANG:
Voor elke deelnemer is het duidelijk dat hij of zij wijzer wordt van de Hackathon. Omdat je een (gedeeltelijke) oplossing aangereikt krijgt voor je probleem, of omdat je leert van het proces op zichzelf en weet en voelt waarvoor je het doet.
KORTE DOORLOOPTIJD:
Dit leidt tot een snelkookpan-effect. Wanneer er weinig tijd is wordt er sneller gehandeld en worden er sneller stappen gemaakt. Weinig tijd dus, maar niet té weinig. De perfecte balans is volgens ons drie dagen.
PRAKTISCH HANDELEN:
Er wordt gesproken, nagedacht en informatie verzameld. Maar er wordt ook hard gewerkt en doorgepakt, om deze uitkomsten tot een concreet prototype te maken. Hierbij zijn handige tools, zoals de Design Thinking canvassen van DOON heel belangrijk: Het begeleidt en ondersteunt je creatieve proces om te zorgen dat je écht aan alles gedacht hebt, zonder dat je te lang blijft hangen!
Iets voor u, zo’n hackathon?
DOON heeft veel ervaring in het organiseren en begeleiden van Hackathons: voor scholen, bedrijven, overheid en samenwerkingsverbanden zoals learning communities!
Wij vertellen u hier graag over en laten het nog liever zien! U bent van harte welkom bij één van onze Hackathons, Challenges, Makathons of Ecothons. Dat zou bijvoorbeeld kunnen tijdens één van de Hackathons die worden georganiseerd door de Food Innovation Academy (Lentiz), op het gebied van voedselinnovatie. Deze Hackathons vinden elke 6 maanden plaats in het gebouw van de FIA in Vlaardingen. Meer weten? Klik hier of neem direct contact met ons op, dan kijken we samen wat voor uw situatie het meest interessant zou zijn!
Vaak zien we: doen is geloven. Daarom komen we graag bij u langs voor een kennismakingsworkshop of een Gamified Design Thinking workshop. We gaan in onze workshops praktisch aan de slag met een onderwerp van uw keuze, langs de methodieken die wij inzetten tijdens onze Hackathons en consultancy activiteiten. U krijgt zo een goede indruk van wat wij doen en wat we voor u kunnen betekenen.
Meer weten over komende Hackathons of loopt u zelf aan tegen een ontwikkelingsvraag? Neem contact met ons op! Dan kijken we samen hoe we u kunnen helpen. Kijk op DOON.nu, lees de blogs van onze verhalen en zie wat wij allemaal gedaan hebben en voor u kunnen doen!
Dit artikel is een gereviseerde versie van een gelijknamig eerder artikel van maart 2019.